Autor: Samo Vesel
UKC Ljubljana, Ljubljana, Slovenija
Urođene srčane mane (USM) su najčešće urođene anomalije organa i organskih sistema u humanoj populaciji. Pojavljuju se kod približno 0,6-0,7% živorođene dece. Do kraja prve godine života hirurško ili intervencijsko lečenje je potrebno kod približno 40% obolele dece sa USM. Uprkos napretku u dijagnostici i lečenju USM, kojima smo bili svedoci u poslednjih nekoliko decenija, iste ostaju i dalje značajan javno-zdravstveni problem, jer bolesnici sa strukturalnim oboljenjima srca čine 3-7,5% umrlih u prvoj godini života, odnosno 20-40% od svih koji umiru zbog urođenih anomalija organa i organskih sistema. Zbog svoje relativne učestalosti i činjenice da ih pri blagovremenom prepoznavanju u većini slučajeva uspešno intervencijski ili hirurški lečimo, a s druge strane neprepoznate direktno ugrožavaju život obolelog, USM predstavljaju bolesti, koje je potrebno aktivno tražiti već u prenatalnom dobu.
U većini zdravstveno razvijenih država je prenatalno prepoznavanje strukturnih srčanih anomaija organizirano na više nivoa. Primarni nivo predstavljaju ginekolozi koji vode trudnoću, sukundarni perinatolozi s višim nivoom znanja prenatalne ultrazvučne dijagnostike, a tercijarni nivo čine pedijatri kardiolozi u centrima za fetalnu, odnosno perinatalnu kardiologiju. Za razliku od ultrazvučnog skrining pregleda plodovog srca, fetalni kardiološki pregled je temeljitiji i obuhvata, pored preciznog morfološkog definisanja strukturne srčane bolesti, ocenu funkcije srčanog mišića, definisanje i lečenje poremećaja srčanog ritma, opštu ocenu stanja ploda i kao najvažnije, savetovanje porodice u pogledu prirodnog toka bolesti i mogućnosti lečenja. Pored opisa tehnika pregleda i indikaciija za fetalni kardiološki pregled, predavanje obuhvata i predstavljanje uspešnosti različitih prenatalnih skrining programa, raspravlja takođe i o uticaju prenatalnog prepoznavanja strukturne bolesti srca na ishod trudnoće i lečenje deteta po porodu.
